Жирэмсэн эсвэл хөхүүл эхчүүд тун яльгүй зүйлд горьдож хөх нь хавддаг. Эмнэлэгийн хэлээр үүнийг мастит гэнэ. Хөхөнд сүү орохоос эхлээд, хүүхэд нь өлсөж буй эсэхийг эх хүн зөнгөөрөө мэдэрдэг нь мэдрэлийн их нарийн процесс явагдаж буй хэрэг.
Тиймээс хөхүүл эх горьдох төдийд сүүний булчирхай цочирч, сүүний урсгал саатан түгжирдэг гэсэн үг. Тухайн эхийн сэтгэл хөдлөлийн байдал, зан чанараас хамааран хөхний хавдар их, бага, эсвэл амархангорьдоо нь гарах эсэх хамаарна. Ихэвчлэн горьдоог нь тайлсны дараа бараг өргөс авах мэт илааршдаг. Хэрэглэж заншсанаар бол горьдоосон хүн нь ямар нэг байдлаар хуурвал үр дүн нь илүү сайн. Энэ нь горьдсон эх уг хүнээс л горьдоог арилгах хууралт ирнэ хэмээн хүлээлт үүсдэгтэй холбоотой. Горьдоог даруйхан гаргахгүй удваас сүүний суваг дахь түгжрэл нэмэгдэн сүү нь өтгөрч улмаар буглах нь бий. Ялангуяа залуу эхчүүдийн хувьд хүүхэд хөхүүлэх бэлтгэл хөхөндөө сайн хийж амжаагүй байгаа бол хөхний толгой хагарч, шархалдаг. Уг шархаар идээлүүлэгч нян нэвтэрч орох боломж байнга бий болдог юм.
Хүүхдээ хөхөөр хоолох эх үрийн хоорондын холбоог улам зузаатгаж эх хүнд их жаргалыг авчирдаг. Тэгэхдээ хөхүүл эмэгтэйчүүд горьдохоос авахуулаад хүүхдээ хөхүүлэх боломжийг хязгаарлах бэрхшээл их тулгардаг. Үүний нэг нь яах аргагүй хөхний үрэвсэл буюу мистит. Хөхний үрэвсэл, хөхний товчинд үүссэн хагарал, шалбархай сүү дамжуулах цоргоор өвчин үүсгэгчид нэвтэрч орсоноос үүссэн хөхний булчирхайн үрэвсэл юм. Энэ өвчинг анзааралгүй өнгөрөөж болохгүй хөхөнд өвчин орж, хүүхдэээ хөхүүлэхэд өвдөлт улам нэмэгддэг. Үрэвссэн хөх томорч хавтаад хатуу болдог. Хөхний үрэвсэлийг ардын эмчилгээний аргаар эмчилбэл эдгэрэлийг түргэсгэж биеийн байдлыг дээр болгоно. Хөхний үрэвсэлийг гэрийн нөхцөлд хэрхэн эмчлэхэд дараах аргууд сайн.
Байцааны навч тавихад улаалт арилж, өвчин намддаг. Навчийг урьдаар шүүсийг нь гартал юмаар давтаж байгаад хөхөн дээрээ тавьж гадуур даавуун хөхөвч өмсөнө. Зөгийн балтай гурил бас шимэгдүүлж бас үрэвсэлийг дарах үйлчилгээтэй. Зөгийн балыг гурилтай хольж зуураад, хавтгайлаад унтахдаа хөхөндөө тавина. Хавдаж өрөвссөн хөхөнд камфарын тос хэрэглэхэд зөөлөрдөг. Тосыг цэвэр даавуунд шингээж байгаад өвчтэй хөхөнд тавьдаг. Хөх өрөвссөн үед спирт болон халуун жин тавьж болохгүй. Яагаад гэвэл халаах үйлчилгээтэй жин өвчин үүсгэгч бичил организмуудыг улам үржүүлэн биеийн байдлыг дордуулна.
