Таргалалт гэдэг нь биеийн жин илүүдэхэд хүргэдэг өөхний хуримтлал юм. Хүний биед шаардлагатай үед ашиглах өөх -ний нөөц буюу депо гэж байдаг. Таргалах үед эдгээр депод хэт их хэмжээний өөх хуримтлагддаг.
Таргалалтын шалтгаан
Энгийн хөнгөн хэлбэрийн таргалалт: Хүний биед орж буй шим тэжээлийн хэмжээ ба түүнийг зарцуулж буй хэмжээ хоёрын зөрүүгээс үүссэн таргалалт юм. Нэг үгээр хэлбэл их идээд бага хөдөлж байгаагаас үүсдэг таргалалт ба энэхүү таргалалтын эсрэг эмчилгээ нь хамгийн үр дүнтэй болдог юм.
Хам шинж чанараас үүдэлтэй таргалалт: Хавагнах, хоолны шингэц муу байх, үе мөчний үрэвсэл,мэдрэлийн ядаргаа зэргээс үүдэлтэй бодисын солилцооны дутагдал гол шалтгаан байх нь илбэг байдаг. Энэ төрлйин таргалалт нь хоолны зохицуулалт ба хөдөлгөөн дасгалын аргаар турхад хэцүү ба гол шалтгаан болсон өвчний эмчилгээг давхар хийж биеийн дотоод бодисын солилцоог сэргээж өгсөнөөр үр дүнтэй эмчилгээ болдог.
Төрсөний дараах үеийн таргалалт: Жирэмсэн байх үедээ бүсгүйчүүд маань хэвлийдээ тээх урагтаа хэрэгцээт шим тэжээлийг хүргэх үүднээс хоолны дуршил нэмэгдэх ба үүнээс үүдээд хоолны дэглэм алдагдах зэрэг нь таргалалт үүсэх гол шалтгаан болдог. Жирэмсэн байх үед хүний бие аяндаа хоол боловсруулах, шингээх үйл ажиллагааг хурдасгаж төрөлт болон төрсөний дараах үед зарцуулах хүч тэнхээг хуримтлуулах зорилгоор шим тэжээлийг өөх тос хэлбэрээр хадгалдаг байна. Тиймээс биеийн жин нэмэгдэн таргалалт үүсч ихэлэх ба энэ үед хэтэрхий ихээр идэх юм бол түүнийг дагаад хэт таргалалт үүсэх нь амархан байдаг.
Бага насны хүүхдийн таргалалт: Бага насны хүүхдийн таргалалтын гол шалтгаан нь ихэвчилэн элдэв төрлийн түргэн хоолнууд, цагийн хуваарьгүй хооллолт ба чихрийн шижин зэрэг бадаг бол удамшлийн гаралтай байхч тохиолдол байдаг. Хэт таргалалт нь бага насны хүүхдийн сэтгэл зүйд нөлөөлөх нөлөө их байдаг ба өөрийгөө илэрхийлэх чадвар муу, аймхай хулчигар, өөртөө итгэх итгэлгүй болох зэрэг хүүхдэд үзүүлэх сөрөг нөлөө их учир эмчилгээ хийлгэх нь нэн чухал юм.
Гэдэс орчмын таргалалт буюу харвин: Даймонд хэлбэрийн таргалалт гэж нэрлэдэг гүзээ, хариван үүсэх гол шалтаан нь ихэвчилэн цагийн хуваарьгүй хооллолт, өтгөн хатах, хэт их идэх зэрэг юм.
Илүүдэл жингээ бодож олох арга (Body Mass Index буюу BMI)
Та хэр илүүдэл жинтэй болохоо бодож олж болох энэхүү арга нь өөрийнхөө жинг өндөрийнхөө квадратаар хувааж өгөх юм. (BMI=Kg/m²)
Илүүдэл жингийн хэмжээ:
<18.5: Жин хэвийн хэмжээнээс бага
18.5-22.9: Дундаж, хэвийн
23-24.9: Жин бага зэргийн өсөлттэй
25.0-29.9: Таргалалтын 1-р шат, дунд зэргийн таргалалттай
>=30: Хэт таргалалт
Жишээ нь: 178 см өндөртэй хүн 80кг жинтэй гэж бодвол BMI=80/1,78м²= 25.2 буюу бага зэргийн таргалалттай гарч байна.
Жингээ барих зөв хооллолтын аргууд:
– Өдрийн гурван хоолоос татгалзахгүй байх
– Хоолны цагийг яс баримтлах
– Хоолыг сайн зажилж идэх
– Өөх тос багатай хоолыг сонгон хэрэглэх
– Хоолыг шорвог идэхээс ба хэт халуун ногоотой хоолноос татгалзах
Элдэв төрлийн бэлэн хоолноос илүү байгалын гаралтай гэрийн нөхцөлд хийж боловсруулсан хоол унд хэрэглэх
Хоолны хооронд идэх хөнгөн зуушнаас татгалзах
Алим жимс болон хоолондоо хүнсний ногоог ихээр хэрэглэх
Ус хангалттай ууж байх
Хоолны энэхүү дэглэмээ удаан хугацаанд сахин мөрдөх
