Хүүхэд залуучуудын дунд Унана гэдэг дуу тренд болж эхэлж байсан цаг үед би тэр дууг нэг сонсож үзээд гоц гойд зүйлийг мэдрээгүй тул өөрийгөө цаг үеэсээ хоцрогдож байна даа гэж бодоод өнгөрч байсан юм. Дараа нь хэн ч билээ нэг охин та энэ дууг сонсох тусам дуртай болчихдог юмаа гэж надад хэлж байсан ба тэр охины хэлснээр ч болж сонсох бүрт тайвшрал, хөнгөн мэдрэмжийг хөгжмийн хэмнэл, энгийн мэт үгсээрээ сэтгэлд хүргэдэг болоод удаж байна. Бас Шүлэг гээд дуу бн. Нууц нь юунд байгааг би мэдээгүй.
Энэ дууг дуулдаг нэг залууг нь Энэрэл гэдгийг би өчигдөр “Улаанбал”-д орход нь л мэдлээлдээ. Нэвтрүүлгийг нь ч үзлээ. Ерөнхийдөө сүүлийн 2 жил энэ залуугийн амьдралд юу болж өнгөрсөн талаар сонслоо. Эхэндээ ээрч түгдрээд үгээ зөөж яриад байхлээр нь Никитоны Баачка ах шиг дуулхаараа гоё дуулчихаад ярьхаараа муу ярьдагтай нь адилхан санагдсан. Эсвэл нэвтрүүлэгт ороод сандарсандаа ингэж яриад байна л гэж бодож байлаа. Ярианы сэдэв нь ч хүнд юм. Лодой ч айхтар асуух юм.
Нэвтрүүлгийг үзэж дуусхад энэ залуугийн дуу яагаад тэгж шинэ үеийг байлдан дагуулж байсныг ойлгох шиг болсон юм. Тэрээр хүний эрх эрх чөлөө, бидний бүтээсэн нийгмийн хэм хэмжээ хэрхэн хувь хүний ертөнцийг боомилж байгаа талаарх өөрийн үзэл бодлоо өөрийн хэв маягаараа гайхалтай өгүүллээ. Ээрч муурч байгаа нь хүний асуусан үгний уг мөн чанарт хүрч тунгаах үеийнх нь биеийн өгүүлэмж төдий санагдлаа.
Дурлал гэж юу юм бээ? Түүнд нас, хүйс, нийгмийн гарал, хөрөнгө чинээ нь хэр хамааралтай юм бэ? Секс хайр мөн үү? Эсвэл шал тусдаа ойлголт уу? Хайр гэж юу вэ? Хүндлэл үү өмчлөл үү? Гэр бүлийн харилцаанд ухамсарлах үүрэг, хүндлэх орон зайн зохицол ямар байх ёстой вэ? Хууль эрх тэгш байдлын баталгаа болох мөн чанараа алдаж хэн нэгнийг эрхшээх хэрэгсэл болж буй тухай. Эр эм хүмүүс хэдий ялгаатай ч оюун санааны хувьд эрх тэгш болох тухай, бидний мартсан эсвэл санахыг ч хүсдэггүй үнэт зүйлүүдийг сэтгэлийн гүнээс хайсан сайхан ярилцлага боллоо. Гол нь тэр асуулт бүрт үнэн байсан. Хэн нэгэнд таалагдах гэсэнгүй жүжиг тавьсангүй. Бидэнд мартагдсан ҮНЭН байна гэж юу болхыг харууллаа.
Хайр дурлал, шашин шүтлэг, итгэл үнэмшил гэх ариун ухагдахуунуудад шунал хүсэл, өөрийн байлгах гэсэн өмчлөлөөр хордохлээрээ тэр бүх ариун чанараа гээдгийн сая сая жишээнүүдийн нэг байсан боловч магтууштай нь Энэрэл өөрийн мөн чанараараа энэ бүгдийн тайллын талаар багагүй тунгаадаг өөрийн гэсэн байр суурьтай шинэ цагийн философич юм байна гэдгийг би харлаа.
Магад та надтай санал нийлэхгүй ч байж болно. Нийлэх ч албагүй биз. Гэхдээ хүн бүр өөрийн ертөнцтэй ба түүнээс нь болж гадуурхах доромжлох эрх таньд байхгүй гэдгийг олон хүн ойлгоосой гэж хэлмээр байна.
Энэ нэвтрүүлгийг үзэх бүрт улам олон хүний дотоод мөн чанарт хүрч түүний үзэл санаа түгэн дэлгэрэх нь гарцаагүй мэт санагдана. Яг л Унана дуу шиг нь.
