Т3 (товч, тойм, таамаг) судалгаа
2012 оны 10 сард “Wealth-X” компаниас “World Ultra Wealth Report 2012-2013”[1] буюу дэлхийн 30 сая ам.доллараас дээш хөрөнгөтэй хүмүүсийн талаарх судалгааны тайланг гаргасан байна. Уг тайланд дурдсанаар 2012 оны байдлаар Монгол улсад 30 сая ам.доллараас дээш хөрөнгөтэй 40 хүн байх агаад эдгээр хүмүүсийн нийт хөрөнгө нь 6 тэрбум ам.долларт хүрэх аж. Энэ мэдээ нь 2011 онд “HERO” сэтгүүлийн редакциас гаргасан “Монголын топ 100 тэрбумтан”[2] баячуудын тооноос хавьгүй цөөн байгаа нь сонирхолтой. “HERO” сэтгүүлээс гаргасан жагсаалтыг сонирхвол Монгол улсад 30 сая ам.доллараас дээш хөрөнгөтэй 74 хүн байх агаад эдгээр хүмүүсийн нийт хөрөнгө 22.6 тэрбум ам.долларт хүрч байгаа аж. Энэхүү зөрүү нь талууд хөрөнгө тодорхойлох өөр өөр аргачлал, тодорхойлолтууд ашигласантай холбоотой болов уу. “Wealth-X” компанийн тайланд дурдсанаар хөрөнгөд нээлттэй болон хаалттай компанийн хувьцаа, оршин суух болон хөрөнгө оруулалтын зориулалттай хөрөнгө, урлагын бүтээл, онгоц, бэлэн мөнгө болон бусад хөрөнгүүдийг оруулсан байна. Харин “HERO” сэтгүүлийн редакци нь тус жагсаалтыг гаргахдаа тухайн бизнесмэний эзэмшдэг компани, эзэмшил газар, ашигт малтмалын орд, үл хөдлөх хөрөнгө, эргэлтийн хөрөнгө зэргийг тооцсон байна.
Энд бид “Wealth-X” компанийн мэдээлэлд үндэслэн Монгол улсын баялгийнн хувиарлалтыг 2017 он хүртэл таамагласан жижиг тооцоолол хийж, гарсан үр дүнг сонирхуулж байна. Аливаа улсын баялгийн хувиарлалтыг Парето тархалтаар загварчилах нь элбэг. Ялангуяа баялгийн хувиарлалтын дээд хэсэгт Парето тархалт нь өндөр нарийвчлалтай тохирдог. Анх 1897 онд Италийн эдийн засагч (анх инженер байснаа сүүлдээ эдийн засагч болсон) Вильфредо Парето нь баялгийн хувиарлалтын зүй тогтлыг судалж энэхүү тархалтыг нээжээ.
2 параметр (α>0, λ>0) бүхий Парето санамсаргүй хэмжигдэхүүний тархалтын функц нь байна.
Хэрэв баялгын тархалтыг Парето тархалттай байна гэж таамаглавал уг тархалтын 2 параметрийг үнэлж олох бодлого бодно гэсэн үг. “Wealth-X” компаниас гаргасан тайланд 30 сая ам.доллараас дээш хөрөнгөтэй Монгол улсын иргэдийн тоо болон эдгээр хүмүүсийн хөрөнгийн нийлбэр хэмжээг 2011 – 2017 оны хувьд таамаглан тооцоолжээ. Эдгээр мэдээллийг ашиглан Парето тархалтын 2 параметрийг үнэлж тооцоолоход дараах үр дүн гарч байна.
ХӨРӨНГИЙН ХЭМЖЭЭ,
/ам.доллар/ |
ОНУУД |
|||||
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
2017 |
|
1 – 5 сая ам.доллар |
1,759 |
2,057 |
2,416 |
2,742 |
3,249 |
3,541 |
5 – 10 сая ам.доллар |
179 |
205 |
237 |
264 |
307 |
331 |
10 – 20 сая ам.доллар |
80 |
91 |
104 |
115 |
133 |
142 |
20 – 30 сая ам.доллар |
24 |
28 |
31 |
34 |
39 |
42 |
30 – 50 сая ам.доллар |
18 |
20 |
23 |
25 |
28 |
30 |
50 – 100 сая ам.доллар |
12 |
14 |
16 |
17 |
19 |
20 |
100 сая ам.доллараас дээш |
9 |
10 |
11 |
12 |
14 |
14 |
Нийт |
2,083 |
2,425 |
2,838 |
3,209 |
3,789 |
4,121 |
Ямартай ч байгалийн баялгийн нижигнээн нь ирэх жилүүдэд Монгол улсын саятнуудын тоог нэмэгдүүлэх нь гарцаагүй болох нээ.
[1] http://wealthx.com/wealthreport/Wealth-X-world-ultra-wealth-report.pdf
[2] http://www.24tsag.mn/content/19105.shtml
Д. Гантулга, Гэрэгэ Партерс ХХК
WWW.MISS.MN