Дээхнэ үед тээврийн жолооч нарын кабинд дайгдмал хүүхнүүдийн өмд хамд, хөлс заарын үнэр дүүрэн байсан гэдэг. Мөн жолооч нар “замын хань” болсон бүсгүйчүүдийг хэрхэн яаж эзэмдэж байсан тухай нэмэр хачиртай олон янзын яриа байдаг юм. Эдгээр ярианы зарим нь яг л туульс шиг яруухан сонсогдож байхад зарим нь сулхан үгтэй усан шүлэг шиг сонсогдох нь ч бий. Баруун, зүүн, урд хойд гээд дөрвөн зүг рүү ачаа бараа тээн гарсан жолооч нар шуудангийн унаанд суух мөнгөгүй ч юм уу эсвэл зардал мөнгөө хэмнэж арвилах гэсэн хүүхнүүдийг хажуудаа суулган давхиж байгаад замаас хазайсан олон янзын тохиолдолоос хөгжилтэй ч гэмээр нэгэн түүхийг сонгож сийрүүлэхээр шийдсэн болохоо юуны өмнө дурдая.
Завхан аймгийн төвд гэрийн эсгий туурга хүргэж өгөх үүрэг даалгавар авсан Сэрээтэр хэмээх жолооч эр үдээс хойхно нарны илч буурсан хойно хотоос хөдөлжээ. Мань эр ганцаараа явж байсан болохоор Завхан хүртэл ч зам хол байна даа. Зам зуур хань таарах байгаа. Ганцаараа хол зам туулах ч бас л яггүй дээ” хэмээн бодож байтал ёстой санаандгүй юм болж, 22-ын товчоон дээрээс уулын согоо, талын цэцэг шиг сайхан хүүхэн гар өргөсөн байна. Сэрээтэр тийм ч залуу жолооч биш байв. Харин ч бүр арваад жил алсын тээвэрт явсан архаг туршлагатай жолооч нарын нэг байжээ. Гэхдээ тэр ийм олон жил жолоо мушгихдаа зам зуураас дэл сул хүүхэн суулгаж эр биеийнхээ тамирыг шавхаж чадаагүй явсан аж. Тиймээс бусад жолооч нарын хормой хотны явдлын тухай элдэв шалдав яриаг атаархангуй сонсч, замын хүүхнүүдийн дээр хэрхэн дур хүслээ хангаж, духныхаа хөлсийг бурзайлгасан тухай бахтай шимтэй ярихыг нь хөмсөг зангидан харж “Надад нэг тийм хүүхэн таардаг ч болоосой. Тэгвэл ёстой эд бад хийнэ дээ” гэж тэчьяадан мөрөөддөг байсан юмсанж.
Гэтэл аян замын бурхан, алтан шар зам ивээсэн бололтой хорголжин хар нүдтэй, хоёр салаа урт гэзэгтэй, хус мод шиг гоолигхон бүсгүй хацраа хонхойлгон инээмсэглэсээр ирж “Өвөрхангайн төв Арвайхээр хот орох гэсэн юм. Та тийшээ очих уу” гэж асуусан байна. Сэрээтэр Өвөрхангай аймгийн төв рүү очихгүй хамаагүй наагуур, Хархорины САА-аар дайран өнгөрөх байсан ч “Очноо очно. Суучих” хэмээн уриалгахан хэлсэн аж. Сайхан хүүхнийг машиндаа суулгасандаа баярлаж догдолсон мань эрийн амнаас хамгийн түрүүнд “Нөхөртэй юу?” гэсэн асуулт гарчээ. Хүүхэн “Нөхөртэй” гэмэгц “Ийм сайхан хүүхэн нөхөртэй байхаас ч яахав” хэмээн бодож уртаар санаа алдан “Шал дэмий хажуудаа суулгалаа. Харахын заяа байхаас хазахын заяа байхгүй бололтой” гэж чамгүй гунихарсан байгаа юм. Гэхдээ “Би Арвайхээр хүрэхгүй. Тарнын гүүрэн дээрээс хойшоо зам сална” гэж хэлж зүрхэлсэнгүй.
Тэрбээр хүүхэн шууханд дөргүйгээс гадна хүн чанар сайтай эр болохоор хүүхнийг нөхөртэй гэхийг сонссон цагаасаа хойш “Бусдын эхнэрийг гоочлоод яахав. Бүсгүй хүн нөхөртөө үнэнч явах нь зөв” гэж бодоод үгээ хүртэл цэнэсэн учир Элсэн тасархай хүртэл бараг л үг дуугараагүй аж. Харин Элсэн тасархайн ойролцоо байх гэр гуанзны гадаа баазынхаа хоёр жолоочтой тааралдангуутаа шал өөр хүн болж хувирчээ. Тэр хоёр жолооч түүний кабинд сууж байсан хүүхнийг харсан даруй хоёул уртаар санаа алдан “Чи ч азтай эр юм даа. Үнэхээр сайхан хүүхэн байна шүү. Болдогсон бол ачаагаа сольчих юмсан” хэмээн хэлсэн бөгөөд амьтан хүний арааны шүлс асгаруулсан сайхан хүүхэн хажуудаа суулгаж яваадаа урамшсан Сэрээтэр гэр гуанзны хажуугаас хөдлөх үедээ “Дүүрсэн хэрэг. Ямар ч байсан Өвөрхангайн төв рүү очъё. Зам зуураа энэ хүүхнийг янзлах аргаа ч олъё” хэмээн боджээ.
Тэрбээр ингэж шийдээд Арвайхээр хүрэх зам руу орсноос хойш зүрх нь булгилан цохилж цээжээ дэлбэ татах нь холгүй юм болж, гар, хөл нь хүртэл салгалаад иржээ. Урагшлах тусам зам эвхэгдэж хүүхний очих ёстой Арвайхээр улам ойртсоор байснаас гадна нар жаргаж харуй бүрий болж байсан тул хүүхний хормой хотыг сөхөх ажилдаа яаравчлан орохгүй бол болохгүй юм шиг л санагдаж эхэлсэн нь тэр. Яадаг ч байсан сайхан хүүхэнтэй унтана гэж бодсон мань эр алгуурхан хурдаа саасаар харанхуй болох үед 40 мильтэй салгалж эхэлжээ. Сүүлдээ бүр хоёрдугаар араандаа хийн 20-30 милийн хурдаар мөлхүүлж эхэлсэн байна. Хүүхэн чив чимээгүй явж байсан ч машины хурд улам сааран зам хорохгүй байгаад санаа зовсон шинжтэй “Таны машин яагаад ийм удаан яваад байна вэ? Юм хум нь эвдрээгүй байгаа” гэхэд Сэрээтэрийн толгойд нэгэн мэргэн санаа орж ирсэн агаад тэрбээр “Харин тийм. Би ч гэсэн гайхаад байна. Мотор нь доголдоод байх шиг байна. Арай эвдэрч балрах юм биш байгаа” гэснээ энэ аятайхан завшааныг улам баталгаажуулахын тулд “Ерөөсөө замаас гаръя. Шөнө болохоос өмнө яг юу нь болохгүй байгааг үзэхгүй бол хоёулаа хээр хонож ч мэднэ шүү” гэсээр замаас хазайн гарсан аж. Ингээд нэлээд зайдуухан бас хүний нүднээс далд газарт зогсоод машиныхаа хамрыг дээш нь сөхөж баахан ухаж байснаа доогуур нь яваад оржээ.
Тэрбээр нэлээд удаан машин доор хэвтсэнийхээ дараа кабиндаа орж ирээд “За баларсан. Кропны боолт хаягдчихаж. Цааш явах юм бол өөр юмнуудаа эвдэлж магадгүй. Эндээ хоноод маргааш жолооч нараас илүү эрэг боолт асуухаас…” гэхэд сайхан хүүхний том хар нүд үргэсэн гөрөөсний нүд шиг бүлтэгнэн “Одоо яанаа. Өнөөдөр харина гэдэг худлаа боллоо” гэж хэлсэн аж. Сэрээтэр түүний хажууд таг дуугүй сууж байхдаа “Шууд дараад авбал уурлах байх даа. Яажшуухан янзалдаг юм билээ” хэмээн бодлогоширч байжээ.
Гэтэл хүүхэн “Би даараад байна. Танд нөмрөх юм байхгүй биз”‘ гэсэн байна. Ийм сайхан завшааныг ашиглахгүй алддаг тэнэг эр хүн байхгүй нь тодорхой. Тиймээс Сэрээтэр хүүхний үгэн дээр Дөрөөлөн хажууд нь наалдан суугаад “Би дулаацуулаад өгье л дөө” гэсээр мөрөөр нь тэврээд авчээ. Нэгэнт биед нь хүрсэн юм чинь одоо яасан ч миний дур гэж бодсон мань эр хүүхний хөх дэлэнг базалж, хэл уруулыг нь сорон үнссээр суудал дээрээ даран унасан байна. Тэгтэл ч энэхүү учралын гол эзэн нь Сэрээтэр биш харин нөгөө хүүхэн болж хувирсан агаад тэрбээр өөрийнхөө хамаг хувцасыг тайлаад дараа нь Сэрээтэрийн өмдииг шувтлан ичимдэг эрхтэнийг нь хав халуун гараараа атгаж чулуу шиг хатуу, гадас шиг босоо болгосон хойноо дээр нь гарч бариухан умдаг руугаа хапхийтэл чихэн оруулаад муур шиг зөөлхөн гийнан хөдөлж эхэлжээ.
Доороос нь олин бүлэхэд хүүхний сэргэр хөх чичигнэн хөдөлж, нарийхан бэлхүүс нь туялзан, ам нь үе үе ангасхийж туйлын сайхан харагдаж байсан болохоор Сэрээтэр түүний дээр гаръя гэж ер бодсонгүй. Гучаад минутын дараа зоо нуруу нь шал ус болтлоо хөлөрсөн Сэрээтэр хүүхний бондгор бөгсийг тааламжтайгаар тэврэн, хүзүү хоолойг нь сахалтай уруулаараа үрчин үнсэх зуур “Ямар азаар машин маань эвдрэв ээ. Хоёулаа өнөө шөнөжин жаргая” хэмээн шивнэсэн аж.
Гэтэл хүүхэн “Битгий худлаа яриад бай. Намайг тэнэг хүн гэж бодоо юу. Хүсэл чинь ханасан бол одоо бушуухан машинаа асаагаад хөдлө” гэжээ. Хүүхнийг ингэж хэлмэгц Сэрээтэр наг наг инээн “Чамайг нөхрөөс чинь салгаад суух юмсан. Чи ухаантай бас эр хүний сэтгэл гижигдсэн сайхан бүсгүй байна шүү. Би чамайг ийм амархан өврөө нээнэ гэж яаж мэдэх билээ дээ. Чамтай унтахын тулд зүв зүгээр явж байсан машинаа өөрөө эвдэж орхисон. Машин маань одоо асахгүй. Өглөө эртхэн босч байгаад янзална даа гэж бодоод хэвтэж байна. Хэрвээ чи яараад байгаа бол би өглөө эрт Арвайхээр орох машинд суулгаад өгч болно шүү” гэсэн байна.
Хүүхэн түүн рүү дүрлийтэл ширтэж байснаа “Би нааш цааш их явдаг хүн. Тэгж явахдаа олон жолоочтой таарч байсан. Гэхдээ чам шиг ийм хүнтэй таарч байгаагүй. Надтай унтахын тулд машинаа эвдсэн чинь үнэн бол би чамаас биеэ харамлахгүй. Өнөө шөнийг яаж өнгөрөөхөө өөрөө мэд” гэсээр хоёр хөлөө дэлгэжээ. Сайхан хүүхний торго шиг зөөлхөн биеийн илч, үнэр хоёрт мансуурч, жимс мэт уруулын нь амтанд согтсон Сэрээтэр тэр шөнө цурам хийлгүй хоносон агаад маргааш нь нар голлосон хойно босоод ганцаараа машин дотроо хэвтэж байгаагаа анзаарч “Нөгөө хүүхэн хэдийнэ замаа хөөжээ. Одоо өөр нэг жолоочийн хажууд тормолзож яваа байх даа” хэмээн санаа алдан бодсоор машин засах ажилдаа орсон боловч засч чадахгүй бүтэн гурав хоног саатан, зам сахиж байж сая нэг юм машинаа асаасан гэдэг.
ЭХ СУРВАЛЖ: НОЦТОЙ МЭДЭЭ
