Хугардаг , хуурдаг хумсыг бэхжүүлэхийн тулд юуны өмнө хоолныхоо уургийн хэмжээг ихэсгэх, өдөр бүр 2 цайны халбага царцмаг буюу жимсгэнэ,загас,сүү ,махан цэлцэгнүүр, төмөр,кальци,витамин агуулсан бүтээгдэхүүнийг идэх хэрэгтэй.Ямар ч ургамлын тос дээр загасны өөх, 3 дусал иод нэмж 10 минут шавшиж болох бөгөөд далайн давсны （1 л усанд 100 г）уусмалаар угаахад ашигтай. Хумсаа үе үе нимбэгний шүүсээр арчиж байгаарай.Мэдээж энэ үед лак түрэж болохгүй шүү. Ямар ч лак нь хумсны хавтгай, толинд агаар оруулахад саад болж байдаг гэдгийг бодох хэрэгтэй юм.
Хумсны засал бүр таван мянган жилийн өмнө байсан ажээ.
Гэвч удаан хугацаагаар язгууртан , баячуудын ямба болж байжээ.Эдүгээ хумс заслын хумсыг арчлах эрүүл ахуйн нэг хэрэгсэл гэж үздэг болжээ.Сардаа дор хаяхад 2 удаа хумсаа засаагүй тийм эмэгтэйг олоход бэрх биз ээ. Ердийн зузаарсан,жигд бус ,ургачихсан ,овон товон ургасан хөлний хумсыг засах , огтлох, зүлгэх , хуруу ,өсгий дээр ургасан эвэр авах үйлдлийг хумсны согог засах гэх бөгөөд үүнийг мэргэжлийн хумсны согог засалчид хийнэ. Гэсэн ч ямар ч үед бие даан өөрсдөө хийж болно.
Юуны өмнө хөлөө 20 минутын турш содтой савантай бүлээн үс буюу савантай шилмүүст модны уусмалд дүрнэ.Хөлний хумсыг жижиг хайч , хямсаагаар авахдаа хүрээг сул тойруулан хурууныхаа урд хүрээтэй параллель хурууны эх үзүүрийг хаасан шугамаас нилээд дээгүүр огтлоод дараа нь хумсаа тойруулан тусгай дунд хэлбэртэй хуурайгаар засна. Хумсыг их лав авч болохгүй.Тэгснэээр хумсны зөөлөн эд нь урагшаа хэт илүү гарч хурууны зөөлөн эдийг гутлын хоншоор дарах,хумс хэт ургахаас урьдчилан сэргийлж байгаа хэрэг. Хумсны хэт ургалт нь хавтгай өлмийтэй болгох ,эрхий хурууг хэт зузаан болгох ,хумсыг хавтгай буюу үл ялиг гүдгэр болгох ,тэжээлийг нь муутгах ,бодисын солилцоог нь хямраах ,хөлдөөхөд ч хүргэж болно.Буруу авснаас хумсны зах нь ургаж ,маханд орохоос болгоомжлохын тулд завсарт нь зөөлөн даавуу ,биомицин, эсвэл Фурацилины тос,Синтомицины эмульс (1.5 , 10%-ийн) –ээр дэнгийн гол шиг хөвөн буюу марлийг ороож норгоод 1-2 өдөр тавина.Хөлийг өдөр бүр угаах үедээ хумсны завсрын хирийг сойзоор цэвэрлэж байгаарай. Хөлийн тавхай ялангуяа өсгий , хуруунуудыг уушгин улаанаар арчина. Иймэрхүү арчилгааны дараа л хумсыг лакдах буюу пааландаж болно.
Зарим хүмүүс педикюрыг (хумсны согогийг засал) зөвхөн зун хийдэг мэт буруу боддог. Өвөл,Намрын хүнд гутал хөлийг ядраадаг болохоор жилийн энэ улиралд түүнд санаа тавихаа мартуузай.
Хумсны засал бүр таван мянган жилийн өмнө байсан ажээ.
Гэвч удаан хугацаагаар язгууртан , баячуудын ямба болж байжээ.Эдүгээ хумс заслын хумсыг арчлах эрүүл ахуйн нэг хэрэгсэл гэж үздэг болжээ.Сардаа дор хаяхад 2 удаа хумсаа засаагүй тийм эмэгтэйг олоход бэрх биз ээ. Ердийн зузаарсан,жигд бус ,ургачихсан ,овон товон ургасан хөлний хумсыг засах , огтлох, зүлгэх , хуруу ,өсгий дээр ургасан эвэр авах үйлдлийг хумсны согог засах гэх бөгөөд үүнийг мэргэжлийн хумсны согог засалчид хийнэ. Гэсэн ч ямар ч үед бие даан өөрсдөө хийж болно.
Юуны өмнө хөлөө 20 минутын турш содтой савантай бүлээн үс буюу савантай шилмүүст модны уусмалд дүрнэ.Хөлний хумсыг жижиг хайч , хямсаагаар авахдаа хүрээг сул тойруулан хурууныхаа урд хүрээтэй параллель хурууны эх үзүүрийг хаасан шугамаас нилээд дээгүүр огтлоод дараа нь хумсаа тойруулан тусгай дунд хэлбэртэй хуурайгаар засна. Хумсыг их лав авч болохгүй.Тэгснэээр хумсны зөөлөн эд нь урагшаа хэт илүү гарч хурууны зөөлөн эдийг гутлын хоншоор дарах,хумс хэт ургахаас урьдчилан сэргийлж байгаа хэрэг. Хумсны хэт ургалт нь хавтгай өлмийтэй болгох ,эрхий хурууг хэт зузаан болгох ,хумсыг хавтгай буюу үл ялиг гүдгэр болгох ,тэжээлийг нь муутгах ,бодисын солилцоог нь хямраах ,хөлдөөхөд ч хүргэж болно.Буруу авснаас хумсны зах нь ургаж ,маханд орохоос болгоомжлохын тулд завсарт нь зөөлөн даавуу ,биомицин, эсвэл Фурацилины тос,Синтомицины эмульс (1.5 , 10%-ийн) –ээр дэнгийн гол шиг хөвөн буюу марлийг ороож норгоод 1-2 өдөр тавина.Хөлийг өдөр бүр угаах үедээ хумсны завсрын хирийг сойзоор цэвэрлэж байгаарай. Хөлийн тавхай ялангуяа өсгий , хуруунуудыг уушгин улаанаар арчина. Иймэрхүү арчилгааны дараа л хумсыг лакдах буюу пааландаж болно.
Зарим хүмүүс педикюрыг (хумсны согогийг засал) зөвхөн зун хийдэг мэт буруу боддог. Өвөл,Намрын хүнд гутал хөлийг ядраадаг болохоор жилийн энэ улиралд түүнд санаа тавихаа мартуузай.
