Эрүүл мэндийн яамны өмнөх удирдлагууд төсвийн мөнгийг хэрхэн хулгайлан завшиж болдгийг, элгээр нь хэвтүүлсэн энэ салбарыг хариуцаж байх үедээ жинхэнэ утгаар нь харуулж, цулайтал дэлсчихээд арилж өгчээ.
Уг нь Эрүүл мэндийн салбарт төсөв мөнгө хүрэлцдэггүй гэх гомдол байнга гардаг. Тэгвэл энэ нь хэрэг дээрээ ор үндэсгүй худал бөгөөд харин салбарт нь хуваарилагдсан төсвийн мөнгийг хэдэн дарга нь тохиролцон хулгайлдгаас Монголын Эрүүл мэндийн салбар элгээрээ хэвтчихээд ёолсоор байгаа аж. Ингэж хатуухан дүгнэх баримт, нотолгоо нь ч байна. Бид өнгөрсөн дугаартаа Эрүүл мэндийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга асан А.Эрдэнэтуяа гэгчтэй холбоотой нэгэн хэргийн тухай бичиж байсан. Тодруулбал, тэрбээр Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүл мэндийн нэгдлийн дарга байхдаа “Эрүүл хүүхдийн аяны санхүүжилт”- ийн мөнгийг дур мэдэн зарцуулсан нь тухайн үеийн аудитын шалгалтаар илэрч, ихээхэн хэмжээний мөнгө ор сураггүй алга болсон нь тодорч байж.
Тэгвэл А.Эрдэнэтуяагийн мөнгөний хэрэг үүгээр дуусахгүй бололтой. Ямар ч удирдах албан тушаалтан санхүүгийн ажлаа өөрийн итгэлтэй хүнд хариуцуулдаг луйврын аргыг А.Эрдэнэтуяа дарга ч хэрэглэсэн байна.
Тэрбээр ЭМЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргын ажлыг авахдаа хамтрагчид болох Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүл мэндийн нэгдлийн санхүүгийн ажилтан болох дөрвөн хүнээ тус яаманд санхүүгийн ажилтнаар шургуулж, яамнаас зарласан бүхий л тендерийг хэрхэн яаж будилуулдаг байсныг баримттайгаар хүргэж байна.
Эрүүл мэнд, Спортын яамны санхүүг атгасан луйварчид
Тухайлбал, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүл мэндийн нэгдэлд ажиллаж байсан Д.Төмөрбаатар гэгчийг ЭМЯ-ны Санхүүгийн хэлтсийн даргаар томилж өөрийнхөө гар хөл болгосон нэгэн баримт бидний гарт байна. Д.Төмөрбаатар энэхүү ажлыг авсныхаа дараа цуг ажиллаж байсан Баянжаргал, Батжаргал, Отгонбаяр гэгч хүмүүсийг ЭМЯ-ны Санхүүгийн хэлтсийн мэргэжилтнээр тохоон томилжээ. Нэгэнт тус яамны санхүүг атгасан хүмүүс А.Эрдэнэтуяагийн заавар зөвлөгөөгөөр яаманд зарлагдсан тоног төхөөрөмж, барилга гээд маш олон тендерийн шалгаруултад удаа дараа хууль бусаар оролцсон баримт өдгөө АТГ-т шалгагдаж эхлээд байна.
Хамгийн гол нь АТГ-т шалгагдаж байгаа бүх бичиг баримт А.Эрдэнэтуяа даргын гарын үсэгтэй байгаад хэргийн гол учир оршиж буй юм. Тухайлбал, дээрх нөхөдтэй холбоотой нэгэн хууль бус тендерийн талаар цухас дурьдахад, Төрийн нарийн бичгийн даргын гар хөл болсон Д.Төмөрбаатар, Батжаргал нар нь Барилгын хөгжлийн төвийн бичиг баримтыг хуурамчаар үйлдэж олон тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан асуудал аудит болон хууль хяналтын байгууллагад шалгагдаж эхэлсэн гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, дээрх хоёр нөхөр Барилгын хөгжлийн төвийн нэр бүхий албан тушаалтуудын гарын үсгийг хуурамчаар үйлдсэн нь өдгөө хөдөлшгүй баримт болоод байгаа юм.
Баримтаас иш татахад, 2014 оны арванхоёрдугаар сарын 17-ны өдрийн Барилгын хөгжлийн төвийн 1/3579 дугаартай албан бичгийг “Хар чоно” ХХК-д хүргүүлсэн байдаг. Үүнд: “Боловсрол шинжлэх ухааны сайдын багцад 2014 оны улсын төсвийн Төсвийн тухай хуульд XXV. 1.12 кодтой батлагдсан аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн өргөтгөлийн барилга /Хэнтий/ барилга угсралтын ажлын гүйцэтгэл №4 болох 951.982.134 мянган төгрөгийн дүнтэй дүйцэх гүйцэтгэлийг хянан үзэхэд барилга угсралтын ажил хийгдээгүй, материалаар гүйцэтгэл бичиж ирсэн тул санхүүжилтийг баталгаажуулах боломжгүй байгааг мэдэгдье” гэх албан бичгийг илгээсэн байна.
Өөрөөр хэлбэл, Барилгын хөгжлийн төвийнхөн дээрх компанид олгох гэж буй 951.982.134 төгрөгийн санхүүжилтийг олгох боломжгүй гэж тус яамны санхүү, эдийн засгийн хэлтсийн дарга Д.Төмөрбаатарт албан тоот хүргүүлсэн гэсэн үг. Гэтэл Д.Төмөрбаатар Барилгын хөгжлийн төвийн нэр бүхий албан тушаалтны гарын үсгийг ашиглан Сангийн яамны төсвийн бодлого, төлөвлөлтийн газарт “Хар чоно” ХХК-нд дээрх мөнгөн дүнгийн санхүүжилтийг нээж өгөхийг хүссэн албан тоот илгээсэн байна.
Тодруулбал, 2014 оны арванхоёрдугаар сарын 25-ний 5-5/6102 тоот албан бичгийг Сангийн яамны төсвийн бодлого зохицуулалтын газарт илгээсэн байна. Үүнд: “Эрүүл мэнд, спортын төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 2014 оны төсвийн багцад XXIV1.12 Аймгийн төвийн эмнэлгийн өргөтгөлийн барилга /Хэнтий/ 951.982.134 мянган төгрөгийн гүйцэтгэлийг хянан баталгаажуулж хүргэв. Санхүүжилтийн эрхийг нээж өгөхийг хүсье. Санхүү, Эдийн засгийн хэлтсийн дарга Д.Төмөрбаатар” хэмээн мутраа хайрласан байжээ. Хамгийн гол нь дээрх албан бичгүүд өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сард үйлдэгдсэн нь ихээхэн ноцтой байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, хатагтай А.Эрдэнэтуяа ажлаg өгөөд удаагүй байхдаа цэргүүдээрээ санхүүгийн луйвар үйлдүүлсэн гэсэн үг.
Ингээд энэхүү албан бичгийн дараа юу болоод байгааг гайхсан Барилгын хөгжлийн төвийнхөн Эрүүл мэнд, Спортын яамны Санхүү эдийн засгийн хэлтэст өнгөрсөн нэгдүгээр сарын 9-ны өдөр 1/26 дугаартай нэгэн хүсэлт бүхий албан тоотыг илгээсэн байна. Үүнд: “2014 оны төсвийн тухай хуулинд Эрүүл мэндийн сайдын багцад XXV.1.12 кодтой аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн өргөтгөлийн барилга /Хэнтий/ угсралтын ажлын гүйцэтгэгчээр БУА13- 01-01 тоот гэрээгээр “Хар чоно” ХХК шалгаран гүйцэтгэж байна. 2014 оны арванхоёрдугаар сарын 15-ны өдрийн ирүүлсэн санхүүжилтийн гүйцэтгэл-04 буюу 951.982.134 мянган төгрөгийн санхүүжилт хүссэн гүйцэтгэлийг хянаж үзэхэд баталгаажих боломжгүй байсныг 2014 оны арванхоёрдугаар сарын 17-ны өдрийн 1/3579 тоот албан бичгээр буцаасан юм. Гэтэл холбогдох албан тушаалтнуудын гарын үсгийг хуурамчаар үйлдэн танай яаманд хүргүүлсэн байна. Иймд танай яаманд очсон гүйцэтгэл болон хүргүүлсэн албан тоот бичгийг эх хувиар нь манай байгууллагад хүргүүлнэ үү. Жич: Баталгаажих боломжгүйг мэдэгдсэн албан бичгийг хавсаргав. Захирал Б.Баярсайхан’’ гэсэн албан тоотыг Д.Төмөрбаатар даргад хүргүүлсэн байна.
Бусдын гарын үсгийг хуурамчаар үйлдсэн бол гэмт хэрэг
Юутай ч Д.Төмөрбаатар, А.Эрдэнэтуяа нар бусдын гарын үсгийг хуурамчаар үйлдэн , Сангийн яамнаас 951,982,434 мянган төгрөгийг завшихаар оролдоод бүтэлгүйтжээ. Уг нь тендерт оролцохыг баталгаажуулахдаа Барилгын хөгжлийн төв, Эрүүл мэнд, Спортын яамтай хамтран баталгаажуулж байж тендерт оролцох эрх нь үүсдэг аж. Ингэж хууль бусаар бусдын гарын үсгийг ашиглахдаа “Хар чоно” ХХК-нд 12 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулчихаад байгаа юм. Юутай ч Эрүүл мэндийн салбарыг элгээр нь мөлхүүлсэн эдгээр нөхдийг хууль хяналтын байгууллага нэлээн сайн шалгаад үзвэл маш хачирхалтай гэмээр мөнгөн дүнтэй тендерийн хэрэг илрэх болно.
Дээрх үйл явдал бол зөвхөн бидэнд олдсон мэдээллийн нэг л баримт. Харин Барилгын хөгжлийн төвийн эх сурвалжийн хэлж буйгаар “Энэхүү асуудлаас болж тус яамтай холбоотой олон тендерийн санхүүгийн бичиг баримтыг АТГ-ынхан цуглуулан авч байгаа гэсэн. Тиймээс энэ хэрэг цаашдаа нэлээн лавширч, олон хүн эрх мэдэлтнүүдийн хөлөнд чирэгдэх нь тодорхой. Ер нь 2012-2014 оны хоорондох Эрүүл мэнд, Спортын яамны Санхүү эдийн засгийн хэлтэст аудитын шалгалт оруулвал хүний санаанд багтамгүй их мөнгөний тоо гарч ирэх болно. Ер нь бусдын гарын үсгийг хуурамчаар үйлдэнэ гэдэг чинь өөрөө маш том гэмт хэрэг. Тэр тусмаа санхүүгийн асуудал дээр бол бүр ч ноцтой’’ гэж хэлж байсан юм.
Эцэст нь хэлэхэд яам, тамгын газруудын эрх мэдэлтнүүд болон мөнгө санхүүг барьж байсан нөхдийг нягтлан шалгаж, аудит оруулахад мөн ч их хулгай, луйвар илэрнэ дээ. Хатуухан хэлэхэд төрд өндөр албан тушаал хашсан хүн бүр хулгайч болжээ. Өнөөдөр ч Төрийн нарийн бичгийн дарга болох гээд өдөр тоолон ээлжээ хүлээж суугаа хэдэн нөхөр бий. Тэднийг Эрүүл мэндийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга асан А.Эрдэнэтуяагийн араас орохгүй гэсэн баталгаа байхгүй. Товчхондоо Монголын улстөрчид, олигархиудыг хулгайч нар дагаж явдаг юм байна. Өнөөдөр төсвийн мөнгийг эвсэж, бүлэглэн хулгайлдаг мафийн тогтолцоо яамдын дэд сайд, Төрийн нарийн бичгийн дарга нарын гараар хамгийн их дамжиж байгааг шулуухан таслан зогсоох, гэмт хэрэгтнүүдэд төр төмөр нүүрээ хатуухан харуулах цаг болжээ.
Р.Саруул
