Цус ойртолт гажиг төрөлтүүд эрс нэмэгдлээ үндэсний хэмжээнд аюул нүүрлэлээ.
1920-иод оны үед Монголчууд хятадын олон зуун жилийн даралаас ангижирч харанхуйн мөхөлийн ирмэгээс арай гэж гарч улсаа газар нутгаа хүн амаа цэгцэлж туурга тусгаар болов оо. Тэр үед монголд 600 мянган хүн амтай насанд хүрсэн эрчүүлийн дийлэнхи хэсэг нь сахилтай лам болцон. Монголд 100 мянга гаруй хужаа нар байнгын оршин суудаг Хүн амын нөхөн үржихүйг, идэр насны эмэгтэйчүүлтэй хужаа нар суудаг хүүхэд хийгээд хаядаг. Манай эмэгтэйчүүл ихэнхи нь биеэ үнэлдэг үүнийгээ бүүр сайн ажилд тооцдог эцэг эх нь бүр дэмждэг. Хүн амын дунд бэлгийн замын өвчлөл ихтэй мөхөж байгаа улс байсныг тэр үеийн гадаадын маш олон судлаач эрдэмтэдийн тэмдэглэлд маш тодорхой бий. Тэр үед бурханы аварлаар мөхөж дууссангүй ээ.
Өнөөдөр цөөхөн монголчуудад хөдөөгүүр нэг хэвийн адилхан адилхан цус нь ойртцон гажигтай мэдрэл муутай ялангуяа хүүхнүүд маш олон дийлэнхидээ йим байнаа.
Дөрвөлжин тагдайсан бүдүүн гүзээ унжуулсан гахай шиг шар шүдтэй өмхий амтай аймаар овортой хэд хэдэн удаа хүнтэй суугаад хаягдцан авортонд хүртэл ороод дөжирцөн бүүр гутамшигтай эр эм нь ялгагдахгүй манин гарууд мэр сэр зөндөө байдаг шүү.
Тэгээд гол нь юу гэх гээд байна гэхээр бид нар цусаа сэлбэх цаг болж нэг аймгаас бүүр сумаасаа авгай авах биш холоос бүүр буриадаас ч юм уу бүр гадаадаас залуус маань эхнэр авгай авсан ч болохгүй юм байхгүй шүү дээ. Харин хаа очиж хотын залуус хүүхнүүд маань бүх талаараа хөдөөгийнхнөөс хавьгүй илүү байх юм аа.
Энэ асуудлыг шийдэхгүй бол нээрэн үндэсний хэмжээнд ч яригдахаар эмэгнэл болж магадгүй шүү. Яаж ч хичээгээд хүн ам маань өсөөд бидний дундаас дэлхийд алдартай одууд хөлбөмбөгч Криштиан Ранолдо, Ф Лампард, Сагсчин Коби Брайн Нэрт жүжигчин Аль Пачино, Ален Делон, Холивудын сайхан бүсгүй Моника Белүчи, Сайлма Хайк, Анжелина Жоли шиг сайхан бүсгүй залуус мэдээж төрөхгүй гарахгүй л дээ.