“Төрөлтийн огцом өсөлтийн бүтээгдэхүүн” болох бидний ихэнх нь өөрсдийгөө наснаасаа залуу харагддаг гэж бодох дуртай байдаг. Үүнийг бид хуучин гэр бүлийн зургийн цомгоо үзээд анзаардаг бөгөөд эцэг эх, эмээ, өвөө нар маань 50 гаруй настай байхдаа бидний ихэнхтэй харьцуулахад хамаагүй хөгшин харагддаг байсныг олж мэддэг. Гэсэн хэдий ч биднийг 30 нас хүрэхэд бие махбод маань аажим аажмаар уруудах зам руугаа ордог ба энэ нь бүх эд эрхтэнг хамардаг. Анагаах ухаан, бусад шинжлэх ухааны нээлтүүд, дэвшилүүдийн ачаар бид эцэг эхээсээ илүү эрүүл амьдарч байна мөн тэдний ажиллаж, амьдарч байснаас илүү удаан амьдарна гэсэн таамаглал байна.
Шинжлэх ухаан хөгшрөлтийн үр нөлөөг бүх талаар судалж байна. Ялангуяа хөгшрөх явцад биднийг эрүүл, эрч хүчтэй, хараат бус байхад булчингийн масс хадгалах нь чухал ач холбогдолтой тухайд ихээхэн анхаарал хандуулцгааж байна. Хангалттай хэмжээний булчингийн масстай байна гэдэг нь бид хөгшрөх явцдаа эрүүл чийрэг, хөдөлгөөнтэй байж, унахаас сэргийлж байдаг тэнцвэр хадгалах чадвараа алдахгүй гэсэн үг. Мөн булчингийн эд эсүүд нь калорийг шатаадаг тул булчингаа хадгалах нь гоолиг байхад тустай.
Гэвч булчингуудаа арчлахгүй бол өдөр өнгөрөх тусам бид сулбагар, хүчгүй болж юмийг тэсвэрлэх чадвараа алддаг бөгөөд булчин хүчгүй болох тусам дасгал хийх маань ч багасдаг. Булчин байхгүй болоход калори шатаах маань ч багасч үүн дээр дээр нэмээд хөдөлгөөн хийхээ болих ба ингэснээр жин нэмэгдэж эхэлдэг.
Хөгшрөх тусам бидний булчингийн масс яагаад багасдаг болохыг эрдэмтэд яг тодорхой мэдэхгүй байна. Бид 30-аад насны сүүл 40-өөд насны эхэн үеэс эхлэн жил бүр 110 гаран грам булчингаа алддаг байна. Удамшил зүй, дасгал хөдөлгөөн, хоолны дэглэм зэрэг бүгд үүнд нөлөөлнө. Удамшил зүйн бүтцээ өөрчлөх боломжгүй боловч хүч тамираа нэмэгдүүлэх дасгал хийх, хоол хүнсэндээ хангалттай уураг хэрэглэх зэргээр булчингийн масс алдагдах энэхүү процессийг удаашруулж чадна.
Хүндийн дасгал нь булчингаа хадгалах, булчинтай болохын тулд сонгон хийх боломжтой дасгал юм. Үүнийг хийснээр булчингийн хэмжээ, хүч тамир нэмэгдэх ба (60, 70 мөн түүнээс дээш настай хүмүүс ч хийхэд үр дүнгээ өгдөг) булчингийн чадлыг нэмэгдүүлэхэд тустай байдаг. Чадал гэдэг нь машинаас гарах эсвэл сандлаас босох зэрэг өдөр тутмын зүйлийг хийхэд танд шаардагддаг хүч ба хөдөлгөөний хурд юм. Танд аль аль нь хэрэгтэй яагаад гэвэл хүч тамир нь савны тагийг эргүүлж онгойлгоход тустай байхад, чадал нь шатаар алхаж яваад бүдрэх тохиолдолд шалан дээр унахаасаа өмнө өөрийгөө татаж авахад тустай. Хүч тамираа сайжруулах дасгал хийхийн өөр нэг сайн тал нь ясны массыг хадгалахад нөлөөлдөг. Таны биен дэх бүх булчинг оролцуулсан дасгалыг долоо хоногт хоёр удаа хийдэг байхад л хангалттай.
Булчингийн массыг хадгалах, бий болгоход бид хангалттай уураг идэх ёстой. Булчингийн эд эсийг бий болгохын тулд настай хүмүүс залуу хүмүүстэй харьцуулахад хоол тэжээлээрээ дамжуулан илүү их уураг авах байх ёстой байдаг. Мөн түүнчлэн настай хүмүүс нэг өдөрт авах ёстой уургаа ердийн үзэгдэл болоод байгаа өглөө огт идэхгүй, өдрийн хоолоор багаханыг, харин оройн хоолон дээр маш их хэмжээгээр идэх гэсэн зуршилаас илүүтэйгээр идэх хоолнууддаа тэнцүү байдлаар хуваарилан идвэл сайн байдаг. Настай хүмүүс уургийн синтезийг идэвхижүүлэхийн тулд нэг удаа хооллохдоо 20 грамаас багагүйг авах ёстой учир судлаачид гол хоолны цагаараа 20 – 30 грам буюу хагас тахианы махны цээж, загасны ясгүй мах, нэг аяга өөх тосгүй бяслаг зэрэгтэй тэнцэх хэмжээний уураг идэхийг зөвлөж байна.
Эрүүл хооллох, дасгал хөдөлгөөн хийх зэрэг нь хөгшрөлтийн талаарх бидний тодорхойлолтыг өөрчилөхөд хүргэсэн билээ. Бид одоо 65 – 74 насныхныг “ахимаг настай хөгшчүүл”, 85 хүрсэн хүмүүсийг “өтлөх настай хөгшчүүл” гэх болсон. Мөн бидний үеийнхэн хөгшрөлтийг шинээр томъёолоод байгаа – бид “50 нас бол шинэ цаг үеийн 40 нас болсон шүү” гэж хэлэх дуртай тийм үү?